- سه شنبه ۲۰ آذر ۹۷
- ۱۵:۰۰
برای مطالعه مقاله خود ارضایی در کودکان از
مجله کودک
ماهنامه آموزشی، اطلاع رسانی
شماره 49، خرداد 88
به ادامه مطلب مراجعه فرمایید...
خود ارضایی در کودکان
بنابر آمار روانشناسان، حدود هشتاد درصد پسران و پنجاه درصد دختران پانزده ساله، اگر نه بیشتر به خود ارضایی می پردازند. آیا کودکان هم می توانند عمل خود ارضایی داشته باشند؟
این بستگی دارد به اینکه شما چه درک و برداشتی از خود ارضایی داشته باشید. اگر درک شما از خود ارضایی محدود به آن چیزی است
که بزرگسالان برای ارضای جنسی خود انجام می دهند، باید بگوییم که شما در کودکان غالباً به چنین چیزی برخورد نمی کنید. اما چناچه خود ارضایی را به معنای لمس آلت جنسی، تحریک آن و یافتن احساس خوشایند از اینکار معنی کنید، آنگاه خواهید دید که در کودکان، این رفتار دیده می شود.
تحقیقات نشان می دهد که ٣۰ تا ۴۰ درصد از کودکان زیر ١٢ سال، چنین خود ارضایی را تجربه می کنند. اما در این تحقیقات ذکر نشده که عمل خود ارضایی در این کودکان دقیقاً چگونه است ؛ آیا فقط لمس کردن و خاراندن دستگاه تناسلی است یا همچنین تحریک طولانی مدت آن؟
به نظر متخصصین، عمل خود ارضایی در بزرگسالان به منظور کاهش اضطراب های جنسی، رفع خستگی ها، سرپوش نهادن بر عصبیت و نگرانی ها، فائق آمدن بر اتفاقات و پیشامدها، به خواب رفتن و یا صرفاً وسیله ای برای کسب لذت است.
بچه ها روی آلت تناسلی خود می نشینند، زیرا این کار برایشان احساس جالب و لذت بخشی به همراه دارد، و گاهی هم برای کاهش اضطراب یا به خواب رفتن به این عمل می پردازند.
طبق گزارش این متخصصان به نظر می رسد ١۰ درصد کودکان زیر دوازده سال گاهی به مرحله ارگاسم می رسند و گاهی شما نشانه هایی از آنرا مشاهده می کنید . تنفس آنها تند تر می شود و گاهی همزمان ادرار می کنند. هنگامی که پسر بچه ها ارگاسم می شوند، اسپرم از آنها خارج نمی شود، چون اسپرم سازی از مرحله بلوغ آغاز می شود.
از نظر اسلام، در مراحل رشد که کودک هنوز به بلوغ جنسی نرسیده است، بازی کردن با آلت تناسلی، استمناء خوانده نمی شود . استمناء هنگامی است که فرد بالغ به قصد رسیدن به ارگاسم، خود را تحریک می کند.
کودکان از راه تماس آلت تناسلی با لباس زبر و تنگ، یا کشیدن خود بر روی نرده و یا چسبیدن به تشک و لحاف احساس لذت می کنند و در اثر تکرار این زمینه، لذت را کشف کرده و به استمناء کشانده می شوند. غیر از جنبه های فوق، علل و محرک های دیگری هم وجود دارند که زمینه را برای تحریک و استمناء فراهم می کنند، از جمله دستکاری آلت تناسلی که در کودکان بسیار دیده می شود و یا مشاهده روابط آمیزشی دو فرد که طفل را به تقلید وا می دارد. در جمع، می توان گفت بسیاری از کودکان دارای حیات جنسی هستند، گاهی آنرا آشکار می کنند . از آن بابت که هنوز به زشتی و قبح مسئله آگاه نیستند و زمانی هم در خفا بدان سرگرمند و این هنگامی است که کسی را مانع خود ببینند.
عوامل پدید آورنده استمناء :
عوامل بسیاری در ایجاد این روحیه و رفتار دخالت دارند که ما ذیلاً به شرح و بررسی مختصر یکایک آنها می پردازیم :
الف – عوامل زیستی :
١ - وجود انگل های معدی و کرمک که سبب پیدایش خارش در مقعد و یا ورم در اطراف دستگاه تناسلی می شود و کودک با خاراندن خود سعی دارد آنرا از خود دفع و خویشتن را راحت کند . این خارش ها در مواردی سبب احساس لذتی در طفل می شود که از آن پس سعی به تکرار آن داشته و تدریجا بدان مبتلا می شود.
٢ - ابتلای به بلوغ زودرس که ناشی از عدم تعادل در ترشح هورمونها و کار غدد بویژه غده جنسی است و باید بگوییم که این امر ممکن است از سنین خردسالی عارض شود و در این ابتلا پسر و دختر مطرح نیست، هر دو جنس گرفتارند.
۳ - وجود نامنظمی پوستی در محل ختنه که سبب تحریک های بی مورد است و یا تورم در اطراف غشاء مخاطی مهبل.
۴ - وجود حالتی چون یبوست که خود می تواند عاملی برای این امر باشد و نیز نگهداری ادرار و مدفوع در خود که ناشی از روش غلط تربیتی والدین است. عادت به تخلیه در کودکان باید از حدود سنین یک و نیم سالگی در طفل پایه گذاری شود و طفل در این رابطه خاطره بدی در رابطه با دشواری تخلیه نداشته باشد.
۵ - در اثر عدم شستشوهای منظم، یا وجود بیماری های مختلف جلدی حالت خارش در دستگاه تناسلی و دفع کودک احساس می شود.
6 - رشد بدن و بویژه دستگاه تناسلی که سببی برای تحریک پذیری است و در چنین مواردی در پوشش و لباس کودک و بویژه در مورد زیر جامه باید مراقبت داشت که زبر و یا بسیار نرم نباشد. این زمینه برای نوجوانان بیشتر و برای پسران زیادتر از دختران است.
ب – عوامل مکانیکی:
١ - دستکاری های کودکان بدین معنی که برخی از کودکان دائما با خود بازی می کنند و دستشان با خودشان مشغول است. در جایی که تنها هستند و یا حتی در حضور دیگران چنین عادت بدی را دارند . دست در جیب شلوار کرده و با خود بازی می کنند. در مستراح و در حین دفع و یا در حمام با خود مشغولند. این امر بتدریج عادت به استمناء را در آنان ایجاد می کند.
٢ - مالیدن خود به تشک و یا به نرده و پله خود سبب دیگری برای بروز این حالت است . در ابتدای کار این امر صورت بازی و سرگرمی دارد ولی بتدریج پایه غلطی در این رابطه گذارده می شود و طفل سر از ابتلا در می آورد.
۳ - نوازش های غلط مادران و یا مربیان و یا مبتلایان به ضعف قوای جسمانی که سعی دارند از طریق دستکاری با کودکان و بازی ناروا با آنان، خود را تخلیه نمایند. این نوازش می تواند شامل دست کشی به کشاله ران یا برخورد دست با آلت تناسلی کودک باشد.
۴ - شستشوهای افراطی همراه با دستکاری کودک در حمام یا مستراح که در این امر مؤثر است. شک نیست که مادر طفل در حین شستن طفل چنین قصد و نظری ندارند ولی روش آنها سبب پیدایش این حالت در طفل می شود و ممکن است عمری او را مبتلا نمایند.
در کل فراموش نکنیم که تحریک آلت تناسلی سن بسیار خاصی نمی خواهد. براساس پاره ای تحقیقات از حدود سنین ۳ تا ٢۰ هفتگی در کودک وجود دارد و هر قدر که به سن کودک اضافه شود تحریک پذیری بیشتر است.
ج - عوامل روانی :
١ - اختلال روانی در کودکان و نوجوانان، خود از عواملی می شود که طفل برای بازی به خود روی می آورد. شاید از علل مهمی که در این رابطه با روان پریشان برخورد می کنیم و آنها را مبتلای به این رفتار می یابیم، همین امر باشد. می دانید که استمناء در نزد این گروه بسیار شایع است.
٢ - کنجکاوی و کشف در کودکان هم سبب می شود که آنها برای شناخت تفاوت دنیای خود با جنس مخالف اقدام کنند و یا به اعضای خود حساس شوند و پس از دستکاری به کشفی در این رابطه نائل آیند.
3 - میل به اشتغال و بازی از ویژگی های حیات کودک است. اگر زمینه برای سرگرمی سالم جهت او وجود داشت به آن سرگرم می شود و اگر مسئله خلاف آن بود به خود می پردازد . در همه حال برای آنها مهم است که دست و اعضایشان به چیزی مشغول باشد.
4 - منع های غلط و شدید و تهدیدها و پرهیز دادن های مکرر از یک امر سبب می شود کودک به آن امر توجه بیشتری کند تا دریابد در قبال آن چه واقعه یا مسئله ای نهفته است. بویژه آنگاه که منع های والدین با شور و اضطراب و دل نگرانی آشکار باشد.
5 - حالت تنهایی و انزوا و حالت احساس بی کسی، سربار و زائد بودن، در نتیجه خود را از مهر و عنایتی محروم دیدن که از دیدی دارای جنبه عاطفی است در این امر دخالت دارد و موجبات لغزش و انحراف را فراهم می آورد، کودک و نوجوان را به خود و لغزشکاری با خود متوجه می سازد.
6 - در مواردی که هیجانات روانی کودک را تحت فشار قرار می دهد و او را به ارضای فوری کشش جنسی بکشاند، همان امری که فروید آنرا استمناء اضطراری می نامد.
د - عوامل عاطفی :
مسئله عاطفه را نمی توان امری ساده و بی حساب پنداشت تأثیر آن در رفتار و از جمله در جنبه لغزش، غیر قابل انکار است. استمناء کودکان اگر از این دید بررسی شود، نوعی تلاش برای آزاد ساختن خود از نزاع های داخلی و ناراحتی های درونی است و ما در این زمینه مواردی را مطرح می کنیم:
١ - احساس محرومیت در کودکان، خود بخشی از علل تن دادن کودکان و نوجوانان به استمناء و لغزش است . این امر بویژه در کسانی وجود دارد که از مهر و محبت بویژه مهر مادری محرومیت دارند.
٢ - اضطراب و نگرانی در افراد که این خود سبب و انگیزه ای می شود که آدمی پس از ابتلای به آن بدنبال تسکین برود. مخصوصا آنها که ابتلایشان در رابطه با استمناء امری سابقه دار است، خود به این امر روی می آورند و به افراط در آن می پردازند.
٣ - اعمال محبت غلط دایه و پرستار به صورت بازی با دستگاه تناسلی کودک
۴ - حل عقده ها بویژه عقده حقارت که آدمی را وا می دارد برای جبران آزادگی درونی خود و تعدیل آن و در مواردی هم غلبه بر عقده، به این امر اقدام نمایند.
و - عوامل اجتماعی :
١ - نوعی از بازی های کودکان که موجبات تحریک و در پی آن لغزش ها را در کودکان فراهم می کند مثل کول بازی که در آن کودکان بر دوش یکدیگر سوار می شوند، دکتر بازی و ...
2 - مشاهده عکس های تحریک کننده، خود می تواند از عوامل لغزش و یا لااقل جهت دادن افراد به سوی رفتارهای ناروا باشد. و به همین نظر ضروری است به جای جستجوی علت انحراف از کودکان سعی به جستجوی علت از محیط کنیم.
3 - شنیدن داستان های بدآموز و وقاحت بار نیز در این امر مؤثر است . همانگونه که شما به تشریح رفتار ناروای کسی می پردازید شنونده به صورت غیر مستقیم تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت.
4 - در مواردی که کودکان، دچار شرم و حیای افراطی هستند و با دیگران جوششی ندارند.
راه های جلوگیری از خود ارضایی کودک :
· دست های کودک مشغول کار و به هنگام خواب از رختخواب بیرون باشد. داشتن اسباب بازی و یا بازی با همسالان در از بین بردن این عمل مؤثر است، از آن بابت که دست کودک مشغول بدان و فکر او مشغول با همسالان است.
· اضطراب از عوامل مهم در زمینه افراط جنس است. باید از ایجاد این زمینه در طفل خودداری بعمل آید.
· از ایجاد خستگی ذهنی در کودک جلوگیری بعمل آید که این خود از علل استمناء و افراط در آن است.
· تا وقت خواب کودک نرسیده به رختخواب نرود. پس از بیداری، فوری از رختخواب بیرون آید.
· از پوشیدن لباس تنگ و زبر که مایه تحریک می شود خودداری بعمل آید.
· رختخواب پسران و دختران (اگرچه برادر و خواهر باشند) بایداز هم جدا شود. زیرا از عوامل محرک جنسی، اصطکاک و لمس است. چنانچه جدا کردن اتاق خواب امکان پذیر نباشد، می توان با کشیدن پرده، یک اتاق را به چند قسمت تقسیم کرد.
· کودک را نترسانید و قبل از خواب او را وادار کنید به دستشویی برود. پر بودن مثانه ممکن است باعث تحریک جنسی شود. ( ١۰)
· زدن ضربه های مکرر به کفل کودک هنگام تنبیه ممکن است تأثیر منفی بر رشد و تکامل جنسی کودک داشته باشد. زیرا بدلیل نزدیک بودن اندام تناسلی به کفل، کودک ممکن است تحریک جنسی شود.
· هنگام استفاده از تنقیه یا حرارت سنج روده ای بایستی شدیداً مراقب بود و استفاده از آن ها را با ملایمت انجام داد.
· این امکان هست که ما فضولی ها و نگاه های خیره کودکان خود را هنگام دوش گرفتن یا لباس پوشیدن تحمل کنیم، اما نباید این رفتار آنها را تشویق کنیم.
· کودک هر عمل یا سخنی را از والدین به عنوان الگو یاد می گیرد و آنرا تکرار می کند، بنابر این کودک نباید در معرض دیدن و یا حتی شنیدن صدای تنفس والدین در هنگام مقاربت جنسی آنان باشد.
· بچه ها از سر کنجکاوی بازی های جنسی می کنند و این امری طبیعی است و اگر دیدید که فرزندتان در حضور بچه دیگری برهنه یا نیمه برهنه شده است، عکس العمل شما بسیار مهم است، و بر احساسی که فرزندتان در آینده نسبت به بدن خود و اعضای خصوصی آنها پیدا خواهد کرد، تأثیر بسیار مهمی خواهد گذاشت.( ١٢ )
· تنبیه کردن و جملات آمرانه ای چون " دست نزن " بدترین نحوه برخورد با کودکانی است که با آلت تناسلی خود بازی می کنند. باید توجه داشت، کودکان قدرت تمرکز ضعیفی دارند و می توان با اقدام ساده ای، کودک را از این عمل باز داشت. می توان در صورت برخورد با چنین بازی یا عملی، با محول کردن کاری به کودک یا پرسیدن سؤالی، کودک را از این تحمل به طور موقت باز داشت.(11)
· مراقب فیلم هایی که فرزندتان می بیند، باشید . بچه های کوچک، زیاد تقلید می کنند و هر آنچه را که از سوی بزرگترها می بینند، انجام می دهند. حتی اگر پی به اهمیت آنچه که تقلید می کنند، نبرده باشند.(١) فیلمهای ترسناک نیز تاثیر منفی دارد.
مهشید ملوکی
دانشجوی کارشناسی روانشناسی بالینی
دانشگاه علامه طباطبایی
فهرست منابع
١ ) راهنمای کامل تربیت کودک / الیزابت پنتلی / مترجم : اکرم قیطاسی / انتشارات صابراین 1383 / ص 64، ص 206، ص 248
٢ ) رابطه بین والدین و کودکان / دکتر هایم جی. گینات / مترجم : سیاوش سرتیپی / انتشارات اطلاعات / تهران 1382 / ص115، ص127
٣ ) کودک خود را روانکاوی کنید / مرتضی صادقکار / نشر ناوک 1374 / ص 135، ص 217، ص 219
۴ ) خانواده و مسائل جنسی کودکان / دکتر علی قائمی / انتشارات اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران / 1366
۵ ) تربیت و بازسازی کودکان / دکتر علی قائمی / انتشارات امیری / ص 216، ص 217، ص 219
۶ ) روانشناسی رفتار جنسی ( نظریه ها و دیدگاه ها ) / دکتر محمد باقر کجباف / نشر روان 1378 / ص 184، ص 152
٧ ) تمایلات و رفتارهای جنسی انسان / دکتر بهنام اوحدی / انتشارات آتروپات / اصفهان 1379 / ص 78
8) گفتگو با دکتر محسن فرمهینی فراهانی، دبیر علمی کنگره بین المللی خانواده و سلامت
٩ ) سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان / علی کریمی / انتشارات رسانه تخصصی / تهران 1387
١۰ ) خانواده و تربیت کودک
١١ ) روانشناسی بازی / سیامک خدایی خیاوی / انتشارات احرار 1380/ ص 116 تا ص 119
١٢ ) کلید های آموزش و مراقبت از سلامت جنسی کودکان و نوجوانان / دفر بتاس، کریستال / ترجمه سارا رئیس طوسی / نشر صابرین 1381
١۳ ) انسان در مسیر زندگی / دکتر محمد مجد
١۴ ) روانشناسی تربیتی / دکتر علی شریعتمداری
١۵ ) رفتار با خردسالان / دکتر زهرا معتمدی
١۶ ) رفتار کودک / مهدی قراچه داغی
١٧ ) امیریان زاده، مژگان . محمدی، حسین . محمدی، مهدی / آموزه های دینی و نقش آن در تربیت جنسی و تحکیم بنای خانواده / کتاب مقالات سومین کنگره سراسری خانواده و سلامت جنسی / تهران . دانشگاه شاهد / ص 278
